Իրանի և Միացյալ Նահանգների միջև բանակցությունների հինգերորդ փուլի ավարտից հետո Իրանի գլխավոր բանակցող, արտգործնախարար Աբբա Արաղչին հայտարարել է, որ «դա բանակցությունների ամենապրոֆեսիոնալ փուլերից մեկն էր»։ «Մենք անսասան ենք մեր դիրքորոշումներում։ Ամերիկյան կողմն այժմ հստակ պատկերացում ունի Իրանի դիրքորոշման վերաբերյալ»,- շեշտել է նա։               
 

«Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թ­յան հետ միշտ պի­տի ար­դ­յու­նա­վետ աշ­խա­տել ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում»

«Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թ­յան հետ միշտ պի­տի ար­դ­յու­նա­վետ աշ­խա­տել ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում»
06.10.2020 | 00:40
Պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ պե­տու­թյու­նը մի քա­նի ուղ­ղու­թյուն­նե­րով է հա­մառ մար­տեր մղում։ Ա­ռաջ­նա­գիծ, որ­տեղ զին­վորն է, թի­կունք, որ­տեղ դի­վա­նա­գի­տու­թյունն է, տե­ղե­կատ­վա­կան դաշտ, որ­տեղ լրատ­վա­մի­ջոց­ներն են և տե­ղե­կատ­վա­կան ո­լոր­տի մաս­նա­գետ­նե­րը։ Ան­շուշտ, զին­վո­րի գործն ա­մե­նա­սուրբն է և նվի­րա­կա­նը, սա­կայն մյուս ո­լորտ­նե­րի աշ­խա­տան­քի ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նից է նաև կախ­ված, թե ինչ­պես կլի­նի հաղ­թա­նա­կը և ինչ­պես այն կամ­րագր­վի։ Մի­ջազ­գայ­նա­գետ ՍՈՒ­ՐԵՆ ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԻ հետ զրու­ցել ենք դի­վա­նա­գի­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րից, այն է՝ մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան դիր­քո­րո­շու­մից, ար­տա­սահ­մա­նյան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րում պա­տե­րազ­մի լու­սա­բան­ման աշ­խա­տանք­նե­րից, սփյուռ­քի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից։
-Ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում այս օ­րե­րին մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան պահ­ված­քը, դիր­քո­րո­շու­մը ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։
-Մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան մո­տե­ցում­նե­րը կա­րե­լի է եր­կու մա­սի բա­ժա­նել. ա­ռա­ջի­նը՝ ան­կողմ­նա­կալ և հա­վա­սա­րակ­շռ­ված հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ, ո­րոնք կող­մե­րին կոչ են ա­նում զերծ մնալ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից և բա­նակ­ցու­թյուն­ներ սկ­սել, երկ­րոր­դը՝ ո­րոշ կողմ­նա­կա­լու­թյուն կամ ու­ղերձ­ներ պա­րու­նա­կող հայ­տա­րու­թյուն­ներ, ո­րոն­ցում կոչ է ար­վում եր­րորդ եր­կր­նե­րին չխառն­վել գոր­ծըն­թաց­նե­րին։ Ակն­հայտ է, որ «եր­րորդ եր­կիր» ա­սե­լով նկա­տի ու­նեն Թուր­քիան։ Այս տե­սակ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը շատ կարևոր են, որ­պես­զի մեծ ար­ձա­գանք ստա­նա խն­դի­րը։ Այս տե­սան­կյու­նից կա­րե­լի է ա­ռանձ­նաց­նել Ֆրան­սիա­յի, Հու­նաս­տա­նի, Կիպ­րո­սի և այն պե­տու­թյուն­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ոչ լավ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի մեջ են Թուր­քիա­յի հետ։
-ՈՒ­շադ­րու­թյունն ա­վե­լի մեծ է Ռու­սաս­տա­նից ե­կող հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի, գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հան­դեպ։ Ռու­սաս­տա­նի դիր­քո­րո­շու­մը պա­տե­րազ­մի օ­րե­րին, ըստ Ձեզ, ինչ­պի­սի՞ն է։
-Որ­պես Մինս­կի խմ­բի հա­մա­նա­խա­գա­հող եր­կիր, Ռու­սաս­տա­նը պետք է հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րում ա­վե­լի զուսպ լի­նի, հա­վա­սա­րակ­շռ­ված։ Կար­ծում եմ, սա բո­լո­րին հաս­կա­նա­լի է։ Իսկ թե ինչ քն­նար­կում­ներ են գնում Ռու­սաս­տա­նի և Հա­յաս­տա­նի միջև, դժ­վա­րա­նում եմ ա­սել։ Հայտ­նի է, որ նա­խօ­րեին կր­կին Փա­շի­նյան-Պու­տին հե­ռա­խո­սազ­րույց է ե­ղել, սա բա­վա­կան ին­տեն­սիվ շփ­ման մա­սին է խո­սում, ե­թե հաշ­վի առ­նենք նաև, որ այս ըն­թաց­քում Ադր­բե­ջա­նի և Թուր­քիա­յի նա­խա­գահ­նե­րի հետ ՌԴ ղե­կա­վա­րը որևէ շփում չի ու­նե­ցել։
-Օ­րերս Ար­ցա­խում խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կայ­ման մա­սին հարց բարձ­րաց­վեց, Փա­շի­նյանն ա­սաց, որ դա պետք է Մինս­կի խմ­բում լայն քն­նարկ­ման հարց դառ­նա։ Այս ա­ռու­մով ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք։
-Չեմ կար­ծում, որ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կայ­ման մա­սին քն­նար­կում­ներ ե­ղել են։ Նախ պի­տի հաս­կա­նալ, թե ինչ խա­ղա­ղա­պահ­ներ, ինչ կոն­տին­գենտ են լի­նե­լու, հե­տո հաս­կա­նալ` հնա­րա­վո՞ր է նման բան, թե՞ ոչ։ 90-ա­կան­նե­րի սկզ­բին էլ քն­նարկ­վում էր խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի ներգ­րավ­վա­ծու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյու­նը, հե­տա­գա­յում ևս այդ հար­ցին անդ­րա­դարձ ե­ղավ, բայց 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ընդ­հա­նուր հայ­տա­րա­րի չեն ե­կել, ո­րով­հետև ա­ռաջ­նա­յին հարց է, թե դրանք ում հո­վա­նու ներ­քո պի­տի լի­նեն՝ ՄԱԿ-ի՞, ԵԱՀԿ-ի՞, ՀԱՊԿ-ի՞, թե՞ որևէ այլ պե­տու­թյան։ Հա­ջորդ հարցն էլ այն է, թե որ­քա­նով է ար­դյու­նա­վետ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կա­յու­մը։ Ա­վե­լին, նրանց ներ­կա­յու­թյան հա­մար կարևոր նա­խա­պայ­ման է եր­կու կող­մե­րի հա­մա­ձայ­նու­թյու­նը։ Ե­թե կող­մե­րից մե­կը հա­մա­ձայն չէ, ա­պա խա­ղա­ղա­պահ­ներ չեն կա­րող տե­ղա­կայ­վել։
-Սփյուռ­քա­հա­յու­թյունն այս օ­րե­րին ակ­տիվ բո­ղո­քի ակ­ցիա­ներ է ա­նում տար­բեր քա­ղաք­նե­րում։ Այդ ցույ­ցերն ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում։
-Կարևոր է, որ տվյալ եր­կր­նե­րի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի, հան­րու­թյան, մա­մու­լի, քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րի ու­շադ­րու­թյու­նը հրա­վի­րեն այս գոր­ծըն­թա­ցի վրա, որ­պես­զի այդ պե­տու­թյուն­նե­րի ղե­կա­վար­նե­րը նույն­պես ի­րենց քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը ճիշտ կա­ռու­ցեն ու ձևա­վո­րեն։ Ի­հար­կե, որ­պես գեր­տե­րու­թյուն, կարևոր է ԱՄՆ-ի գոր­ծո­նը, որ­տեղ հայ­կա­կան մեծ սփուռք կա։ Էա­կան է, որ զգա­լի ճն­շում լի­նի մա­մու­լի վրա, որ­պես­զի ի­րո­ղու­թյուն­նե­րը ա­նա­չառ ներ­կա­յաց­վեն, ցույց տան Ադր­բե­ջա­նի և Թուր­քիա­յի ագ­րե­սիան։ Այս ա­ռու­մով հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նել հնա­րա­վոր է։
-Հաշ­վի առ­նե­լով, որ ԱՄՆ-ում նա­խընտ­րա­կան շր­ջան է, հնա­րա­վո՞ր է հայ­կա­կան լոբ­բին թեկ­նա­ծուն­նե­րին ստի­պի հետևո­ղա­կա­նու­թյուն ցու­ցա­բե­րել Ար­ցա­խում կա­տար­վող գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին։
-Չեմ բա­ցա­ռում, որ դա հնա­րա­վոր է։ Չնա­յած նա­խընտ­րա­կան ի­րա­վի­ճա­կը, չի նշա­նա­կում, որ մնա­ցած ինս­տի­տուտ­նե­րը, պետ­դե­պը, նա­խա­գա­հի ինս­տի­տու­տը չեն աշ­խա­տում։ Այ­սինքն, չի բա­ցառ­վում, որ ԱՄՆ-ից ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ հայ­տա­րա­րու­թյուններ կա­րող են լի­նել։
-Հաշ­վի առ­նե­լով, որ նաև տե­ղե­կատ­վա­կան պա­տե­րազ­մում ենք, մի­ջազ­գա­յին լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րի ար­ձա­գանքն ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում, և ար­դյոք ի­րա­կա­նու­թյու­նը ճիշտ լույ­սի ներ­քո՞ է ներ­կա­յաց­վում։
-Մի­ջազ­գա­յին մա­մուլն այն ճիշտ հան­գր­վանն է, ո­րի հետ մենք պի­տի աշ­խա­տենք։ Այն այս հար­ցի շուրջ ձևա­վո­րում է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան կար­ծի­քը։ Ցա­վոք, մենք մի­ջազ­գա­յին մա­մու­լի, հատ­կա­պես ա­մե­րի­կյան մա­մու­լի հետ ակ­տիվ չենք աշ­խա­տել վեր­ջին տա­րի­նե­րին, հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան լուրջ հիմ­քեր չենք դրել ի տար­բե­րու­թյուն ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի։ Նրանք հս­տակ շա­հեր ներ­կա­յաց­նող գոր­ծիչ­ներ ու­նեն, ո­րոնք ա­մե­րի­կյան ա­ռա­ջա­տար պար­բե­րա­կան­նե­րում գրում են այն, ինչ Ադր­բե­ջա­նին ձեռն­տու է։ Սա պետք է մեզ դաս լի­նի, որ հե­տա­գա­յում նման աշ­խա­տանք կա­րո­ղա­նանք պար­բե­րա­բար ի­րա­կա­նաց­նել։
-Հա­յաս­տա­նի այ­սօր­վա ար­տա­քին ու­ղերձ­ներն աշ­խար­հին ըն­կա­լե­լի՞ են, դրանք ճի՞շտ են ձևա­կերպ­ված։
-Դրանք հա­մար­ժեք են ի­րա­վի­ճա­կին, բխում են այ­սօր­վա գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի տրա­մա­բա­նու­թյու­նից, ու­ղերձ­ներն էլ ժա­մա­նա­կին են և տե­ղին։ Այս օ­րե­րին պե­տա­կան հա­մա­կար­գի, ժո­ղովր­դի հա­մախ­մբ­ված աշ­խա­տան­քը դրա­կան ար­դյունք տա­լիս է։
-Ար­ցա­խի ԱԳՆ-ն դի­մել է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը, որ­պես­զի ճա­նա­չի Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։ Ի՞նչ ար­ձա­գանք կու­նե­նա այս կո­չը, և ո­րո­շա­կի ար­դյունք կա­րե­լի՞ է ակն­կա­լել։
-Կար­ծում եմ, որ ար­դյունք հնա­րա­վոր է ակն­կա­լել, ե­թե ո­րոշ պե­տու­թյուն­նե­րի հետ հա­մա­պա­տաս­խան աշ­խա­տանք տար­վի, հատ­կա­պես լա­տի­նա­մե­րի­կյան եր­կր­նե­րի։ Մա­նա­վանդ մա­մու­լում ժա­մա­նա­կին կար տե­ղե­կու­թյուն, որ ո­րոշ եր­կր­ներ պատ­րաստ­վում են ճա­նա­չե­լու Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։ Կար­ծում եմ, որ ճիշտ ժա­մա­նակն է նման աշ­խա­տանք կա­տա­րե­լու հա­մար։
-Սա­կայն ո­րոշ եր­կր­ներ խու­սա­փում են այդ քայ­լից՝ պատ­ճա­ռա­բա­նե­լով, թե ան­գամ Հա­յաս­տա­նը չի ճա­նա­չել Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը։
-Հա­յաս­տա­նը չի ճա­նա­չել, որ­պես­զի բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը չխա­թա­րի։ Սա է պատ­ճա­ռը, որ Հա­յաս­տա­նը նման քայ­լի չի դի­մում։ Բայց հի­մա, երբ բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չկան, Հա­յաս­տանն էլ կար­ծես վե­րա­նա­յում է իր մո­տե­ցու­մը։ Այն­պես որ, մեր ճա­նա­չու­մը կամ չճա­նա­չու­մը, չեմ կար­ծում, որ էա­կան խո­չըն­դոտ կա­րող է լի­նել մի­ջազ­գա­յին նման գոր­ծըն­թաց սկ­սե­լու հա­մար։
-Ար­դա­րաց­վա՞ծ է մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան հան­դեպ այն մեծ դժ­գո­հու­թյու­նը, որ այ­սօր Հա­յաս­տա­նում կա, թե՞ այդ կրա­վո­րա­կան պահ­ված­քը նաև մեր ար­տա­քին վատ աշ­խա­տան­քով էլ է պայ­մա­նա­վոր­ված։
-Գու­ցե կա­րե­լի էր էլ ա­վե­լի ակ­տիվ աշ­խա­տել մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան հետ։ Բայց այն, որ մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյունն ա­վե­լի սու­բյեկ­տիվ է ի­րա­վի­ճա­կը գնա­հա­տում, քան մենք կցան­կա­նա­յինք, փաստ է։ Դրա հա­մար միշտ պի­տի ար­դյու­նա­վետ աշ­խա­տել այդ հան­րու­թյան հետ՝ ոչ միայն ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ, այլև խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում։


Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ
Դիտվել է՝ 10789

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ